CURRENCY BOARD ROLE IN MONETARY STABLIZATION AND ECONOMIC DEVELOPMENT OF BOSNIA AND HERZEGOVINА
Sažetak: Strana ulaganja na dugi rok, na manje razvijenim tržištima, predstavljaju jedan od načina da se osigura stabilnost, privredni rast i smanji jaz u razvijenosti između zemalja. Bosna i Hercegovina je potpisivanjem Sporazuma o slobodnoj trgovini sa Turskom, Sporazuma o slobodnoj trgovini sa zemljama Centralne Evrope (CEFTA) i Sporazumom i stabilizaciji i pristupanju Evropskoj Uniji (EU), osigurala tržište za izvoz robe proizvedene u Bosni i Hercegovini bez carinskih i drugih opterećenja. Na ovaj način je osigurano tržište koje prelazi veličinu od 600 miliona stanovnika.Ulazak Hrvatske u EU dao je novi impuls investitorima da Bosnu i Hercegovinu posmatraju kao zemlju koja pruža dobru priliku za investiranje u proizvodnju za izvoz. Da li će Bosna i Hercegovina iskoristiti svoju šansu, ovisi od njene ekonomske diplomatije i sposobnosti da objasni prednost pozicije koje je osigurala potpisanim sporazumima. Primjenom i kombinaciom naučnih metoda analize i sinteze, kvantitavne i komparativne metoda i metoda deskripcije i kompilacije utvrđeno je: da je pozicija BiH u međunarodnoj razmjeni, zahvaljujući potpisanim sporazumima, predstavlja komparativnu prednost stranim investitorima za investiranje u Bosnu i Hercegovinu što za posljedicu treba da dovede do bržeg razvoja zemlje. Iznešeni rezulatati u radu su potvrdili postavljenu hipotezu da je Bosna i Hercegovina dobra lokacija za strane investitore.
Ključne riječi: Sporazumi, razvoj, investicije
ULOGA CURRENCY BOARD-A U MONETARNOJ STABILIZACIJI I EKONOMSKOM RAZVOJU BOSNE I HERCEGOVINE
Rezime: Devizni kurs predstavlja cijenu po kojoj se jedna valuta mijenja za drugu i važan indikator konkurentnosti privrede na svjetskom tržištu. Valutni odbor predstavlja sistem fiksnog deviznog kursa gdje se domaća valuta veže za jednu ili više valuta, kao rezervnu valutu. Razlozi uvođenja i primjene valutnog odbora, na primjeru svih zemalja, su velike ekonomske krize u zemlji praćene nestabilnom političkom situacijom. Valutni odbor u ovim situacijama služi kao efikasno sredstvo uspostavljanja makroekonomske ravnoteže, stabilnosti pariteta domaće valute i cijena na kraći i srednji rok. U dužem vremenskom periodu Valutni odbor može predstavljati ograničavajući faktor privrednog razvja zemlje, zbog ograničenog dejstva monetarne politike, kao važnog faktora privrednog rasta i razvoja. U Bosni i Hercegovini se, za razliku od većine država koje primjenjuju promjenjive devizne kurseve, primjenjuje rigidna forma fiksnog deviznog kursa, ili Currency board. Njime se nastoji obezbjediti stabilan ekonomski sistem u zemlji, stabilnost cijena, odnosno, niska stopa inflacije. Njegova primarna uloga je u potpunosti ispunjena, što predstavlja značajnu osnovu za samostalni ekonomski razvoj zemlje. Danas u Bosni i Hercegovini ne postoji mogućnosti inflatorne manipulacije, devizni kurs nema velikih oscilacija, što doprinosi makroekonomskoj stabilnosti zemlje.Currency board se održao do danas, bez velikih potresa i zahtjeva za njegovim ukidanjem, ali i limitirajućim dejstvom kao faktor podsticanja privrednog rasta i razvoja.
Ključne riječi: devizni kurs, currency board, inflacija, ekonomski razvoj, monetarna politika.