DETERMINANTS OF TAX EVASION IN BOSNIA AND HERCEGOVINA
Abstract: The functioning of the tax system and taxation in one economy is of crucial importance to overall financial stability, and tax evasion is one of the major risks, if not addressed adequately, and, depending on the amount of taxes evaded, can trigger severe financial instability in a country. Today, many countries are faced with the problem of tax evasion and reports of tax evasion multiply by the day. No tax system is immune to tax evasion, the only difference is the methods of tax evasion in different tax systems. Many and diverse factors, both subjective and objective, affect tax evasion as they are intertwined and determined and mutually connected and complementary. Tax evasion has multiplicative effects, it destroys the reputation of institutions primarily and in particular the reputation of the tax administration, it poses a threat to the tax system and rule of law, causing taxpayers’ distrust of the tax system itself. Thus, by reducing tax evasion the situation in public finances improves substantially. Recognition of the existing key factors of tax evasion or research into the existence of others just as, if not more important factors, de facto confirms how complex, important and current this issue is.
Keywords: Tax, tax evasion, demographic, social and status characteristics of respondents.
DETERMINANTE PORESKE EVAZIJE U BOSNI I HERCEGOVINI
Apstrakt: Funkcionisanje poreskog sistema i oporezivanja jedne ekonomije su od krucijalnog značaja za ukupnu finansijsku stabilnost, a poreska evazija je jedan od značajnijih rizika, ukoliko se ne rješava na adekvatan način i ona zbog svoje visine može da prouzrokuje ozbiljnu finansijsku nestabilnost jedne zemlje. Mnoge zemlje današnjice suočavaju se sa problemom poreske evazije i izvještaji o poreskoj evaziji se svakodnevno umnožavaju. Nijedan poreski sistem nije imun na poresku evaziju, samo su različite metode poreske evazije u različitim poreskim sistemima.
Na poresku evaziju utiču svojom isprepletenošću i determiniranošću brojni i raznovrsni faktori subjektivni ili objektivni i svi faktori poreske evazije su uzajamno povezani i nadopunjujući. Poreska evazija ima multiplikativno dejstvo, narušava ugled prije svega institucija, posebno poreske administracije, ugrožava poreski sistem i načela pravne države, prouzrokujući nepovjerenje prije svega poreskih obveznika u sam poreski sistem i smanjenjem poreske evazije značajno se poboljšava stanje u javnim finansijama.
Prepoznavanje postojećih ključnih faktora poreske evazije ili istraživanje da postoje i drugi koji su podjednako ili čak i više važniji, de facto, potvrđuju kompleksnost, značaj i aktuelnost ove problematike.
Ključne riječi: Porez, poreska evazija, demografsko-socijalno-statusne karakteristike ispitanika.
